Serwer multimedialny Plex umożliwia dostęp do domowej biblioteki filmów, seriali, muzyki na podobieństwo serwisów VOD. Bez niego odtwarzanie np. filmu wymaga włożenia płyty do odtwarzacza i oglądanie filmu w konkretnym miejscu, najczęściej w salonie. Jednak po skopiowaniu filmu do domowego serwera Plex, film można oglądać na wielu urządzeniach w domu i poza nim.
Cyfrowe multimedia zakodowane są w różnych formatach obrazu i dźwięku. Bezproblemowe odtworzenie takiego filmu wymaga wspierania danej technologii, z której korzysta plik z filmem. Jeśli urządzenie, na którym odtwarzany jest film nie wspiera określonej technologii napisów, obrazu lub dźwięku, to serwer Plex transkoduje (konwertuje) plik z filmem do wspieranego formatu. W przypadku filmów 4K UHD transkodowanie staje się dużym problemem.
Jak odtwarzane są filmy w Plex?
Plex składa się z dwóch programów: serwera i aplikacji-odtwarzacza. Serwer zarządza multimediami, może być umiejscowiony gdziekolwiek w domu i to do niego podłączone są dyski z filmami, serialami, muzyką. Film jest przesyłany przez domową sieć komputerową z serwera do aplikacji odtwarzającej film. Aplikacja może być zainstalowana w telewizorze typu „smart TV”, tunerze itp.
Każdy cyfrowy film jest zakodowany w określonej technologii i dotyczy to obrazu, dźwięku, napisów i formatu pliku. Najczęściej obraz zakodowany jest w formacie x264 (inaczej AVC) lub x265 (inaczej HEVC). Dźwięk często jest zakodowany w formacie Dolby Digital (inaczej AC3), DTS. Napisy do filmów najczęściej dostępne są w formacie PGS lub SRT. Celowo użyłem wyrazu „najczęściej”, bo formatów obrazu, napisów i dźwięku jest mnóstwo. Telewizor nie jest na tyle potężny, żeby wspierać wszystkie formaty obrazu i dźwięku dostępne na rynku. Telewizor, tuner obsługują ograniczoną ich liczbę, a większą obsługują amplitunery kina domowego. Cały plik może również być zapisany w różnych formatach, np. MKV, MP4, TS, AVI i tak dalej.
Aplikacja Plex nie posiada własnych kodeków obrazu i dźwięku, które umożliwiają poprawne odtworzenie filmu, lecz wykorzystywane są technologie wbudowane w system operacyjny urządzenia. Przykładowo, aplikacja zainstalowana w smart tv, umożliwia poprawne odtwarzanie filmu wykorzystując kodeki obsługiwane przez system telewizora.
Transkodowanie obrazu i dźwięku filmu
W przypadku, kiedy film zapisany jest w nieobsługiwanym formacie następuje transkodowanie, czyli konwersja do obsługiwanego formatu. Transkodowaniem zajmuje się serwer Plex, który potem przesyła kompatybilny plik z filmem do odtwarzacza, np. aplikacji Plex w TV. Konwersja audio nie jest problemem, gdyż nie wymaga mocnego serwera, tj. procesora. Konwersja wideo może być problemem, jeśli serwer Plex nie jest wystarczająco wydajny. Wydajny serwer Plex powinien posiadać nowszy procesor firmy Intel z technologią QuickSync. Nie podam dokładnego modelu, bo to jest temat na odrębny artykuł, ale wersja Intel i3 nowszej generacji wystarczy, zalecam minimum i5. Plex nie obsługuje szybkiego transkodowania w procesorach AMD, więc tutaj należy mieć topowy procesor z linii AMD.
Konwersja wideo o rozdzielczości Full HD (1080p) nie powinna być problemem, natomiast często spowoduje użycie procesora do maksimum, co zwiększy zużycie energii elektrycznej. Konwersja filmu 4K, który posiada czterokrotnie większą rozdzielczość od Full HD, głębsze barwy HDR i wysokiej klasy dźwięk Dolby Atmos, i wysoki bitrate obrazu, będzie barierą „nie do przeskoczenia” dla serwera, jeśli nie jest on „technologiczną bestią” z najlepszym procesorem i dedykowaną kartą graficzną nowej generacji.
Kopiując filmy do późniejszego wykorzystania w ramach serwera multimediów, należy wziąć pod uwagę urządzenia i wspierane przez nie kodeki obrazu, dźwięku, napisów, formatów plików, aby jak najrzadziej dochodziło do konwersji pliku, która często wiąże się z pogorszeniem jakości obrazu i dźwięku. Multimedia w twojej bibliotece powinny być zapisane w technologiach wspieranych przez odtwarzacze (TV, smartfon, tablet), z których będziesz korzystać. Dzięki temu wyeliminujesz konwersję lub będzie ona pojawiać się bardzo sporadycznie.
Technologie w Domu
Podczas odtwarzania np. filmu, w serwerze Plex możesz zobaczyć czy jest on odtwarzany jako: Direct Play, Direct Stream, Transcoding. Direct Play oznacza odtwarzanie bez żadnej ingerencji i właśnie taki stan jest najlepszy. Direct Stream oznacza zmianę formatu pliku. Obraz, dźwięk, napisy są nieruszone. Następuje tylko przepakowanie ich do innego, wspieranego formatu pliku, np. z AVI do MKV, albo z MKV do MP4 itp. Status „Transcoding” oznacza konwersję obrazu lub dźwięku, albo jedno i drugie oraz czasami również przepakowanie do innego formatu pliku.
Jak ominąć transkodowanie filmów 4K w Plex?
O tym już napisałem kilka linijek wyżej, czyli o dopasowaniu pliku z filmem do wspieranych technologii odtwarzacza – i dotyczy to filmu o każdej rozdzielczości nie tylko 4K. Przejdźmy jednak do szczegółów w przypadku filmu 4K, który rodzi największe problemy w transkodowaniu.
Zanim jednak przejdę do meritum, zwróć uwagę na sposób przesyłania obrazu i dźwięku w twoim domu. Jeśli masz tylko smart TV, to twój telewizor musi wspierać określone technologie. Jeśli posiadasz TV z podłączonym soundbarem lub amplitunerem kina domowego, to zwróć uwagę na funkcje „pass-thru” i eARC przez HDMI w TV, który powinien przesyłać dźwięk i wideo do amplitunera i z powrotem, bo to amplituner najpewniej będzie wspierać format dźwięku w przeciwieństwie do TV. O obraz się nie martwię, bo dzisiejsze telewizory obsługują najważniejsze kodeki wykorzystywane np. w płytach Blu-ray.
A więc jak ominąć transkodowanie 4K?
- Odtwarzaj film zapisany w określonej technologii na urządzeniu, który je wspiera. Najczęściej będzie to amplituner kina domowego, NVidia Shield TV Pro, soundbar z wyższej półki. Wspomniałem o przystawce do telewizora NVidii, bo tylko tam – jak dotąd – aplikacja Plex poradzi sobie z rozbudowanymi formatami obrazu i dźwięku wykorzystywanych w filmach 4K z funkcją pass-thru do np. amplitunera.
- Jeśli nie jesteś w stanie sprostać wymaganiom podanym w powyższym punkcie zrezygnuj z filmów 4K do odtwarzania za pomocą serwera multimediów i kup po prostu odtwarzacz płyt Blu-ray 4K, który stanie się jedyną dobrą drogą na odtwarzanie filmów o ultra wysokiej rozdzielczości obrazu.
- Przystań na kompromis w jakości audio, wtedy nie musisz być tak restrykcyjny, jak podałem w punktach powyżej. Jeśli skopiujesz film 4K z płyty na dysk to zwróć uwagę, aby obok wysokiej jakości bezstratnego dźwięku DTS-HD, Atmos, TrueHD, był dźwięk zapisany w formacie AC3 (Dolby Digital) o bitrate do 640kbps w kanałach 5.1 lub stereo. Audio AC3 jest obsługiwane przez wiele telewizorów i tunerów, a więc ominiesz kwestie transkodowania i przepakowywania wielkiego pliku 4K. Strata w jakości audio będzie niezauważalna przy przeciętnym zestawie kina domowego.
- Do przesyłania filmu między urządzeniami, np. amplitunerem wykorzystuj wysokiej jakości kabel HDMI w wersji minimum 2.0, najlepiej 2.1.
- Gdy przesyłasz film 4K z serwera za pomocą sieci komputerowej, upewnij się, że jest ona zbudowana w standardzie min. 1 Gbps. Starsza sieć 100 Mbps może sobie nie poradzić z przesyłaniem. Wykorzystuj kablowe połączenie Ethernet, zamiast WiFi.
- Posiadaj różne wersje tego samego filmu, tj. obok wersji 4K, warto mieć wersję 1080p którą łatwiej skonwertować jeśli zechcesz odtworzyć film na smartfonie. Albo jeszcze lepiej stwórz kilka wersji filmu w technologiach wykorzystywanych przez twoje urządzenia, np. wersja na smartfony to najczęściej film o rozdzielczości 720p, bitrate 4Mbps, dźwięk stereo AAC, format pliku MP4.
- Nie odtwarzaj filmu 4K poza domem z wykorzystaniem funkcji zdalnego dostępu.
- W pliku z filmem 4K wyłącz napisy w formacie PGS. Ewentualne napisy warto mieć w wersji SRT.
Budując swój własny Plex Media Server i tworząc własną bibliotekę multimediów, dobrą praktyką będzie analiza posiadanych sprzętów do odtwarzania, sposób ich odtwarzania (kino domowe), aby wyeliminować transkodowanie. Z pomocą przychodzą rozbudowane strony „Pomocy Technicznej” Plex lub oficjalne forum internetowe, niestety wszystkie w angielskim języku.
P.S. Kopiowanie filmu 4K UHD z płyty Blu-ray jest karkołomnym zadaniem, w przeciwieństwie do filmów Full HD i DVD. Mając problem z przekopiowaniem filmu, zalecam znalezienie kopii w Internecie. Kopia płyty Blu-ray zwana 1:1, to identyczna kopia płyty z filmem i dodatkami - ta wersja nie jest kompatybilna z Plex. Szukaj kopii o nazwie “4K Remux albo “2160p Remux”. Jest to kopia samego filmu, bez dodatków, przepakowana do formatu MKV - same wideo (HEVC) i dźwięk powinny być identyczne do tych z płyty. W Internecie znajdziesz strony internetowe zawierające te kopie. Ściągając taką kopię, miej w domu oficjalny dysk Blu-ray 4K UHD z danym filmem.
